De nieuwe realiteit van online leren
Maurice Hurxkens (Fidato) 
19 juni 2020
Onderwijs geven en volgen zijn sinds de lockdown een bijzondere ervaring. Ook nu stap voor stap de richtlijnen worden versoepeld, is het zoeken naar de juiste balans in onderwijs. Online? Fysiek? Hybride? Opties te over, maar het gaat niet zozeer om de techniek, het gaat vooral om de mogelijkheden die ermee gecreëerd worden.
De corona-crisis levert natuurlijk allerlei beperkingen op, maar werpt ook licht op vele mogelijkheden. Ongelooflijk hoe snel en professioneel de onderwijssector heeft weten over te stappen op online lessen. Op alle niveaus: PO, VO, MBO, HBO, WO. Dat dit niet altijd en overal vlekkeloos is verlopen, moge duidelijk zijn. En dát komt natuurlijk in het nieuws. Er zijn echter ook ontwikkelingen in gang gezet of versneld, nieuwe mogelijkheden ontdekt, onverwachte positieve effecten gesignaleerd. Dat zie je niet zo snel in de nieuwsberichten, maar dit soort zaken sijpelen wel door in de werkelijkheid.
Krijtjes op?
Als je terugkijkt naar je eigen schooltijd of studietijd en denkt aan waar of wanneer je het meest hebt geleerd, dan herinner je je waarschijnlijk meteen ook de leerkracht of docent die je toen had. Goed onderwijs staat of valt bij de didactische en pedagogische kwaliteiten van de onderwijsprofessional. Die moet daarom aan alle kanten worden gefaciliteerd om zijn/haar werk te kunnen doen. En natuurlijk, de echte toppers geven altijd wel een goede les ook al zijn de omstandigheden verre van ideaal. Net als vroeger als de krijtjes ineens op waren, maken zij er in onze tijd toch wel iets van als de techniek het laat afweten. Maar het beste is als er altijd krijtjes klaarliggen ofwel dat iedere leerkracht en docent de digitale en online tools tot zijn/haar beschikking heeft om weer een perfecte les te kunnen verzorgen.
Docent gemute
Je ziet de docent zijn mond bewegen, maar je hoort niets. En dat gaat zo een tijdje door. Heel grappig. Een leerling chat ‘We horen u niet. U bent gemute’. De docent doet verwoede pogingen de microfoon weer aan te zetten, maar het lukt hem niet. Hij moppert nog wat, zichtbaar maar onhoorbaar, en staakt dan de les. De leerlingen gaan onderling doodleuk verder in hun sociale wereld met Whatsapp, Insta, Facetime, Zoom, Webex, Skype, Adobe Connect, Go to meeting of op welke andere digitale plek dan ook.
Dit tafereeltje brengt twee zaken aan het licht: de digitale handigheid van jongeren en de onbeholpenheid van deze docent (over zijn gezag hebben we het nu maar even niet). Wil je jongeren iets leren dan is aansluiting op hun leefwereld cruciaal. En hun leefwereld is voor een groot gedeelte online. Voor onderwijsprofessionals belangrijk dus om zich in die online wereld te begeven. Gelukkig zijn de technieken en tools zeer toegankelijk en gebruiksvriendelijk. ‘Plug & play’, daar ben je nooit te oud voor.
Differentiëren
Bron: Barco Teaching & learning
In het nieuws is het veel gegaan over de negatieve aspecten van de lockdown voor het onderwijs, de helft van de leerlingen in een klaslokaal en colleges niet meer door gaan, over opgelopen leerachterstanden en dergelijke. Wat niet op de voorpagina’s heeft gestaan is dat er ook jongeren zijn die nu lekker zelfstandig en geconcentreerd hebben kunnen doorwerken en op het lesprogramma vooruitlopen. Niet vertraagd door de klassikale aanpak, drukte in het lokaal of rumoer in de collegezaal. Op een voor hem of haar geschikt moment kan de student het college (nog eens) aandachtig volgen. Dat digitale lesprogramma’s meer mogelijkheden bieden voor differentiatie op individueel niveau is al langer bekend en er wordt ook al bij steeds meer onderwijsinstanties gebruik van gemaakt. Maar deze crisis maakt de kansen nog veel duidelijker. Waarom niet vaker afwisselen tussen online en fysiek? Zodanig gepland dat iedere leerling krijgt wat het beste past. Welke competentieontwikkeling is waarmee en wanneer het beste gediend? De docent is steeds meer coach. Digitale en online middelen ondersteunen deze nieuwe rol.
De nieuwe realiteit
Dit gedifferentieerd les kunnen geven is van belang op alle onderwijslevels. Wat kan het beste fysiek, wat online? Een college voor 500 studenten kan online, daar is niet per se een grote zaal voor nodig. Zo wordt ruimte geschapen voor bijeenkomsten waar mensen wel echt voor bij elkaar moeten komen. Voor een praktijkopdracht bijvoorbeeld, of projectonderwijs waar het niet zozeer gaat om kennis vergaren, als wel om te leren overleggen en samenwerken, ‘collaboration’ in termen van jongeren. En als je dan met minder in een lokaal terecht kunt, laat dan de andere helft van de klas niet alleen online meekijken maar ook actief deelnemen.
Interactief werken wordt eerder een ‘need to have’ dan een ‘nice to have’. In een virtueel leslokaal gecombineerd met digitale quizzen, polls en Q&A. In plaats van een groot leslokaal of collegezaal, gaan we naar meerdere interactieve en aantrekkelijke ruimtes met de juiste faciliteiten om docent en leerling te inspireren en te betrekken. Een nieuwe wereld van lesgeven die we al kennen van business schools, corporate trainingscentra en enkele vooruitstrevende universiteiten.
Bron: Barco Teaching & learning
Leerlingen kunnen leren wanneer en waar ze maar willen, ongeacht welk device zij gebruiken. De docent verzorgt lessen, monitort de voortgang, communiceert met de leerlingen, op elk gewenst moment, fysiek in een klaslokaal en/of virtueel op afstand zonder dat dat ten koste gaat van het contact met de student of leerling.
Het gaat om mogelijkheden
‘Jullie verkopen of verhuren toch audiovisuele spullen?’ denkt u nu misschien. ‘Wat zit je dan allemaal te bazelen over onderwijs en competenties en gedifferentieerd lesgeven?!’
We zijn inderdaad geen onderwijsdeskundigen. We hebben verstand van audiovisuele middelen, de nieuwste ontwikkelingen en de inzet daarvan. We helpen klanten in het woud van techniek díe zaken te selecteren die echt werken en bijdragen aan hun primaire proces, of dat nou vergaderen is, overleggen, communiceren of – in dit geval – les geven. We kennen de state of the art technologieën, speuren naar de nieuwste snufjes. Maar daar gaat het eigenlijk helemaal niet om. Het gaat om de mogelijkheden die er zijn. De mogelijkheden die leerkrachten, docenten en professoren laten excelleren, laten inspireren, zodat de leerlingen, scholieren en studenten van nu later terugkijken en dan nog genieten van die geweldige lessen die ze toen geleerd hebben. In die jaren van corona, toen we voor het eerst vanuit huis lessen konden volgen. Weet je nog? En herinner je je die ene nog, die we altijd ‘muten’? Wat zou er van hem geworden zijn?
Krachtig onderwijs dankzij een stimulerende leeromgeving
Bron: Barco Teaching & learning
De onderwijsprofessional is ‘key’ in het leerproces. Hij/zij floreert het beste in een stimulerende omgeving. Dat geldt voor een klaslokaal dat fijn is ingericht met goede spullen en dat geldt ook online. Welk leslokaal herinnert u zich nog als prettig? Hoe zag die eruit? Een prettige plek inspireert tot leren. Of die nou fysiek is of online, het is belangrijk dat de spullen die erin staan goed zijn en werken. Zeker ook de audiovisuele middelen die ongekende mogelijkheden bieden voor krachtig onderwijs en helpen de docent datgene te doen waar hij/zij voor geboren is: les geven. Of we het nou hebben over geavanceerde interactieve borden, live college-webcasts die ook later nog te bekijken zijn, multidisciplinaire ruimtes met allerlei audiovisuele snufjes, streaming dankzij betrouwbare verbindingen, devices voor leerlingen etc. etc. Waar het om gaat, is krachtig onderwijs, voor nu en toekomstige generaties.
Geïnspireerd? Wilt u meer weten over de toegevoegde waarde van audiovisuele middelen of de oplossingen die in uw geval mogelijk zijn? Stuur een mail naar info@fidato.nl of bel ons gerust +31 (0)26 – 364 48 28.